THENAWM NUTHLAWI

Kan in thar chu kan luah lut chauh a, ka pi dam lo nen, kan buai em em mai a. Mahse ka pi ber chuan “In thar aṭang  lo chuan kal ka tum lo, kal mah ila thlamuang pawhin ka kal chuang lovang” a ti vel bawk si nen, Hmanhmawh deuh takin kan luah phei chuk chuk chu a ni a.

Kan veng chu Aizawl hmar lam, khawpui hulum takin a chim loh tak a ni a, ṭhenawm tur pawh in li nga emaw lek chauh an awm a, a reh in ka pi pawh chu a ṭha  leh sawt sawt emaw tih tur a ni a. Ka pa phei chu a lawm em em a, amah hringtu pawh ni lo mahse fa ang taka en tlattu a nih avang leh nuhrawn a ni tih pawh lang miah lova a enkawl avang chuan ka pa pawh chuan a hmangaih hle hian ka hria a, a office bang te hi ka pi a pan hmasa ber ziah a, ka pi duh chitin reng chu kan leisak emaw tih mai tur hi a ni. Kan naupan lai phei chuan ka pi chu min awmtu ber a ni a, naupang ho phei chuan kan ngaiin rei tak chhung chu ka pi bulah ka mu nghe nghe.

Chutia inthar kan han luah chu kan ṭhenawmte  tur te pawh chu an rawn leng ṭak ṭak a, chung zinga nula fel deuh mai, kawm nuam leh hlim hmelpu reng pakhat a awm a, a hming chu Hmingliani a ni a, a fel reuh khawp a, kan ṭangkaipui em em reng a ni.

Tlai khat chu mipa naupang hi a rawn kai lut a, ka nu nen chuan bazaar an tum thu vel chu an sawi hluai a. A mipa naupang rawn kaihte chu zah hmel tak hian a kimki chaih chaih a, ka nu chuan, “Awi, tu nau nge? A va hmelṭha reuh ve” a’n ti hluai a. Hmingliani chu a nui a, “Ka fapa a nih hi” a ti liam mai a. “Awi, pasal I neih awm ka hre silo a” tiin ka nu chuan engmah ngaihtuah lem lo chuan an ti liam puat a. Hmingliani nui chu a tawi deuh tak a, “ Nei nang, a pa nen kan innei reng reng hleinem” a ti a. Ka nu inthiam lo hmel chu a khawngaihthlak kher mai, sawi tur pawh a haihchham ti tih a. “Inneih chu kan duh lutuk a, mahse a rem teh urh lo a ni ber” a ti a, a nui lui deuh sang a.

Mipa naupang te chuan kan Aquarium chu a rawn pan a, ka inkhel en lai chawlhsan meuh chuan naupang te chu ka lo en a. A mitmeng chu a fiah kak a, a mit hmul te chu a sei sang a, a sam te lah chu a dum hlap a, a hnar ngul lah te chu mizo ang lo tak mai hian a sang vah a,  mizo ang lo riau a ka hriat avang chuan a hming chu ka han zawt a. “Mama, tunge I hming le?” ka han ti a, “Lalhlimpuia Ralte” tiin min chhang a, a fel reuh in a lawmawm em em a, rei lo te ah chuan kei pawh chu min nel thuai a. 

Hmingliani te an haw hnu chuan ka nu hnenah chuan, “An fapa te kha Mizo a ang lo reuh ngawt mai. Hnamdang fa a lo pawm rengte hi a ni lo maw?” ka han ti a, ka nu chuan “A nih pawh a ni mahna” a ti a, a eirawngbawl lai chu a chhunzawm mawlh mawlh a. “A mit hmul leh a hnar ngul te kha a mizo lo riau” ka ti hman chauh a, ka nu chuan min rawn chhang nghal thuai a, “I buaina hi a mak thei em mai. Mizo a ni emaw, ni lo emaw, ril a rahte hi chu an hlu a, ilo sawisel ve chhen hi a ngailo” min ti ta zek a, a dik chiah a, Mizo deuh mai hi ka ni a,  kan mizo hmeichhia, hnamdang laka lo inphal ta mai leh hnamdang pasal neite hi ka huain theih tawpin ka do ve ṭang  ṭang  ṭhin. Bangalore-a lehkhazira ka awm lai pawhin zirlai hruaitu ka ni ṭhin  a, hetianga lo khawsa ṭhin  te hi chu ka dim ngai lo va, thawn haw rawt hmasa ber ber ṭhin  tu ka ni ṭhin tih chu ka nu chuan a hre ve kar a, ka kal vung lutuk chu min hau ṭhin  reng a, mahse ka thil huat ber pawl a ni tlat si.

Ka pa a lo haw a, ka pi chawhmeh duh deuh mai, thingtlang sanghate chu ka nu hnenah chuan siam turin a ti a, ka pi pindan lamah chuan a tlanchho nghal thuai a, ka nu chuan phur takin a siam surh surh a.

Chumi zan atang chuan Hmingliani chu a chanchin ka ngaihven chhin deuh a, kan thenawm pitar ṭawng  duh deuh mai, meizial zial paha ka pi rawn kawmtu chu ka lo chhimbu dawi a, ani lah chuan a sawi duh nasa mai a. “Hmingliani chu, kan veng nula fel ber pawl a ni ang. Mahse khu, tikhuan a thlawi ve ta der mai chu a ni si a, a mak tak tak a sin aw. Tun lai hmeichhia te hi chu tumah hi an rin ngam tak tak tawh lo a nih hi. Khu, khulaia vai, bank a thawk te khu an lo awm tirh chuan tumah khuan biak ṭhat  pawh kan tum ngai lo va, an ni lah chu an vai nasa mai si a, mahse an fapa upa ber khu Hmingliani nen an inhmel duh a niang chu, an inzui lai kan hmu ta fo mai a. A tirah chuan an inngaizawng ngei a nih kan ring ṭheuh  a, mahse rei lo te ah an inzui lo leh thuai a, an inthlah ta a niang, kan ti rilru ṭheuh a. Mahse, ani Hmingliani lo rai vang chu niin. A mipa te lah Hindu an ni a, inneih te chu a hnaisai lo nasa mai bawk si a, tikhuan, kan en vel ta mai mai a nih khu. Lo insum deuh se chu Hmingliani pawh hian pasal ṭha  deuh a nei thei mai tur” a ti a, a zial chu en mang hleilo chuan a zial vei par par a.

A tuka Hmingliani lo len leh pawh chuan kei chuan ka lo hmu mihrang nghal deuh mai a. Ka nu erawh chuan pangngai rengin a lo be thung a. Rei pawh a awm hma chuan a fapa chu a rawn tlanlut a, min rawn pan a. “U mapui, in sangha te khi an lian tawh sia, in ei dawn lo em ni?” a rawn ti a, min rawn nuih tlawn deuh a. Chutia naupang in min rawn nuih tlawn deuh sang takah chuan ṭha taka lo biak mai chu ṭha ka ti a, “Ei chi an ni lo a lawm. Khawi chi chauh an nia” ka ti a. Ka bulah chuan ka pawt thu a. “Class engzah nge I nih tawh le?” ka han ti a, “Class Three” a ti a, “I va pawl sang  tawh ve” ka’n ti deuh hluai a. A nui var var a, “A pa bulah I kal ngai em?” ka ti ta a, a nu awm leh awm loh chu ka’n melh a, a nu leh ka nu chu choka lamah an lo ti ti tui khawp a. “Aw, kal ve zauh zauh” a ti a, a pa ka sawi chhuah tak hnu kha chuan tlem in a nur deuh a, mahse ka hriatduh chu zawh chhuah ka tum lui tlat tho a. “A pa chuan a duat che em?” ka ti leh a, “Mmmm, duat ve tho, mahse a pi a sual lutuk a” a ti ta a. “Aw, chu ngei chu” ka ti rilru a.

 “A pi chuan a hau ṭhin che a mi?”

“Hau ve zauh zauh, mahse min be ngailo lutuk a”

“A pu in?”

“A pu chu a fel, a pi awm loh lai chuan min duat ve tho”.

“Nih, a pa’n a nu a duat em?”

“Mmmm, duat e” a ti liam leh mai a, ka hrethiam chho ta ruai ruai a, a mipa nu ber chu buaina a ni tih chu. Ka lawm rilru khawp a.

An haw hnu chuan ka nu chu a rawn kal a, “Enge I sawi pui a? A pa te a mi? Hmingliani khan a hre thawi deuh in ka hria a, iti ang lo thei em mai” a ti a.

“Aw, ka zawt ve mai mai a lawm. A mipa pawh chu zuk hriatchian vat ka duh, ka beng a verh tlat” ka ti a.

“I zak theilo em mai, I lo buaina tur engmah a awm lo, zuk kal reng reng suh” a ti a, ka nui ringawt a.

Thla thum lai chu kan awm ta, ka pi pawh chu a ziaawm chho tawh khawp a, inhnuai lamah te pawh amah in a rawn chhuk ve thei a, hna kan chawlh lai a nih avang chuan kan inkawm chu a ni mai a, ṭhuthlengah ka mu a, ka bulah a thu a, ka pi chuan ka sam a khal neuh neuh ṭhin.

Tlai khat chu Aizawl lamah ka leng a, ka haw lam chuan Hmingliani leh a fapa sikul bang in kai hnek hnek te chu ka tawk a, ka motor chu tiding in, ka ko a, “Lo kal ve ru” ka va ti a, Hmingliani chu a tim deuh a, mahse a fapa chu a rawn tlan tak mai avang chuan hreh hmel lek lek hian a rawn kal ve ta tho a. Motor hnungah chuan ṭhut an tum a, mahse a hmaa thu tur chuan ka ti a, an rawn kal ve mai bawk a.

“In sikul hi a hla reuh si a, I hah ṭhin  em?” tiin a fapa chu ka han bia a,

“Aw” a ti mai a, naupang rilru nge nge, ka nui ṭhelh a.

“Ih maw, niminah chuan ka hah lo, a pa in min thlah a” a ti zui leh ta rauh a. A nu chuan a han sawi deuh hlek a, mahse ka zawt lui ta tho a.

“A nu nen a mi?” ka ti a, “Aw” a ti leh mai bawk a.

“A fapa chu a ngaihsak ve tho a nimaw?” tiin a nu chu ka zawt ta thung a, a ngawi deuh dat a,

“Ngaihsak ve e, a fapa a ni ve tho a lawm” a ti liam mai a.

“A buaithlak ṭhin fu lo maw?” tiin awm nuam lo deuh taka siam tum pah fawmin a nu chu ka han zawt lui deuh sak a.

“A, buaithlak ve a ni mai. A pa hian a ngai ve si a, a duh ang hian an in hmu hleithei bik si lo a” a ti a.

“Ngati nge, in inhnaih viau tho si a?” ka ti a.

“Nia, a buai ve em a ni”

“Weekend ah te chuan chhuk tir ve la”

“Nia, chu chu ka duh dan tak pawh a nia, mahse a pi khuan a ti hleithei vak lo va, an tan hnamdang kan lo ni nen, an sakhua nen, a rem tehurh lo a lawm” a ti a, sawi nuam chu a ti chiah lo, mahse chu chu kei chuan pawi tihna ka nei chhe te lo.

“A pa in a duh te chuan in innei thei mai lo a mi?”

“An tuithlar a ni mai”

“A va buaithlak awm ve, enge a thawh a?”

“Hna a zawng mek, hna ka neih chuan kan innei dawn nia, chu a ti ve tak na a, ka ring lem chuang lo va”

“Nangman inneih chu I duh a mi?”

“Duh pawh awm chuang lo, duh loh pawh a awm chuang lo. Ka chungte pawh hian an phal ka ring bik chiah lo”

“A khawlh ve tho mai maw. Lehkha ka zir lai pawhin kan thiannu hi hnamdang nen an innei ve ngawt a, an innei reilo teh a sin aw” ka ti a.

“A harsa a lawm, sakhua a in an loh chuan a tih tak tak theih loh. Mahse ani khu chuan Kristiana in leh pawh pawi a ti lo. A nu ber khu kan buaina chu a nimai” a ti a, sawi nuam lo a ti tih pawh ka hria a, mahse a sawi laklawh a, zep tum a nei tawh pawhin a lan loh avang chuan ka inthlahrung bik lem lo.

“Hnamdang te hi chu an mak khawp a, an rilru te hi a nghet churh bik a, mizo ang hi an ni ve lo” ka ti leh a,

“Niah” a ti a, a nui tawi deuh tak a. Kan kawt kan thleng a, an chhuk ta a, motor ka park tha tur chuan ka en zui deuh reng a. A fapa chuan, “A pa” a tih lauh ri ka hria a, ka hawi let a, a pa leh a pi chu an rawn phei a. A pi chuan a tupa chu melh pawh melh lo hian a kalsan nghal hmak a, a pa erawh chuan a fapa chu a lo pawm thuai a, a nui deuh sang a.

“Khawnge in kal a?” tiin Hmingliani chuan a han ti a,

“Ka interview a lawm le” a ti a, ka en renga a, Hmingliani a melh dan chuan ka thin a ti rim kher mai.

Motor aṭang  chuan ka chhuk a, vaipa chuan min rawn hmu a, a lungawi vak lo a ni ngei a, a nui hmel pawh chu a tawp deuh chawt a.

“Min thlah a, bus a vang sia” tiin Hmingliani chuan zawi deuh sap hian a lo ti thuai a, vaipa thinur chu a hlau tih hriat reng reng, kei lah chuan an fapa chu ko in, “Nih leh aw” ka va ti kher a.

Kan in ka luh thleng chuan zawi deuh sap a an inhau chu ka hmu a, ka lawm ru angreng khawp a, ka nui var var a.

Chumi zan atang chuan ka pi chu a dinhmun a hniam deuh thut a, damdawiin lam kan pan a, tih ngaihna vak an hre lo va, in lama duat taka enkawl tur chuan min thlahliam leh ta ringawt a. Kan veng tlangval thenkhawt te chu tlawmngaiin min rawn men pui bawk a, thingpui lumin Hmingliani chu a rawn lang leh zauh bawk a.

A that leh mai kan rin lain ka pi chu a tuk thum ni ah chuan a boral ta nge nge a. Veng chhungah kan la mithar in hmelhriat kan la nei lo nen, a inthlahrunawm em em a, mahse Hmingliani chungte chuan min pui nasa a, ka pi ruang zan pawh chuan Hmingliani chu a buai zan khua ṭhak a, ka lawm rilru khawp a.

A zan hnihna ah chuan thuthleng te chu ka rem fel a, Hmingliani chu lungngaih hmel fe hian a lo lut a.

“I va chauh hmel ve” tiin ka lo be thuai a,

“Chau lo ve,” a ti mai a,

“Ngati nge? In inhau em ni?” ka ti leh a.

A nui deuh a, “Hau nang, ka nu te nen zawk” a ti a.

“Tinge?”

“A, thil dang daih, I hriat chi pawh ni lo” a ti a, a kalsawn ta a.

Chu mi tukah chuan Hmingliani pa chu Hmanhmawh fe a rawn kal a,

“Hmingliani te nufa an awm em?” a rawn ti a,

Ka nu chuan a awm loh thu chu a lo hrilh a.

Chutah Hmingliani nau hmeichhia chu a rawn tlan nghal thuai a.

“Ka pa, ka pa, Keifangah ka ni ten an hmu” a rawn ti ta a.

“Enga?,” tiin kan in chu an chhuahsan nghal a.

Ka nu chuan a zui chhuak nghal thuai a.

Reilo te hunah chuan ka nu chu a rawn let vat a,

“Hmingliani te chhungkua chu an tlan a ni awm e” a rawn ti ta a.

“Ehe, nizan ah pawh ka la hmu reng sia” ka lo ti deuh ha a.

“Nia, an pa khan hna  a hmu thar a, inneih an tum thu nizan khan a chungte bulah a hrilh a, mahse an phal loh avang in an inhau a, an tlan ta a ni ber” a ti a, ka nu chu inlengte bulah chuan a va ṭhu leh  a.

Ka room ah ka chho a, Hmingliani harsatna te chu ka han ngaihtuah pui a, a pi in a fapa biak pawh a biak duh loh te chu ka mithla ah a rawn lang a, ka pi hmel ka ngaihtuah let a, an tih awm tak an ti a ni tih chu ka thinlungah chuan a rawn inthum rawn tluk tluk a, ka pi khan mi be ve duh lovin min haw viau ta se hreawm ka tih tur zia chu ka ngaihtuah neuh neuh a, Hmingliani te inhmangaihna chuan ka thinlung chu rawn ti nem in ka hriat loh lai chuan lawm avang in ka lo nui ver ver a.